Plan koji navodno kruži Bijelom kućom, a koji predviđa pretvaranje Gaze u niz futurističkih megagradova pod nazivom “Gaza Riviera”, naišao je na oštre osude i opisan je kao “ludačka ideja” koja prikriva etničko čišćenje stanovništva palestinske teritorije.

Prisilan egzodus dva miliona ljudi

Prema pisanju Washington Posta, u javnost je procurio 38-strani dokument nazvan Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation Trust (GREAT). On bi podrazumijevao prisilno raseljavanje svih dva miliona stanovnika Gaze i stavljanje teritorije pod američki protektorat na najmanje deset godina.

Najsporniji dio plana odnosi se na “privremenu relokaciju” kompletnog stanovništva – što pravnici upozoravaju da bi predstavljalo čin etničkog čišćenja, pa čak i genocida. Oni koji bi ostali u Gazi bili bi smješteni u mikro-stanove od svega 30 kvadratnih metara, dok bi vlasnicima zemljišta bili ponuđeni “digitalni tokeni” u zamjenu za pravo na obnovu, kako bi finansirali novi život van domovine.

“Maska za masovnu deportaciju”

Organizacije za ljudska prava oštro su reagovale. Philip Grant, direktor švicarske organizacije Trial International, opisao je dokument kao “nacrt za masovnu deportaciju, upakovan kao razvojni plan”.

– Ishod? Udžbenički primjer međunarodnih zločina nezamislivih razmjera: prisilni transfer stanovništva, demografski inženjering i kolektivno kažnjavanje – izjavio je Grant, upozorivši da bi svi uključeni u ovakav projekat, uključujući i privatne kompanije, mogli snositi pravne posljedice desetljećima.

Slično mišljenje iznio je i britanski analitičar H.A. Hellyer, ocijenivši plan “suludim” i dodajući da je u suštini riječ o jasnoj poruci – negiranju palestinske suverenosti.

Projekat bez Palestine

Iako nije jasno da li plan odražava zvaničnu politiku Washingtona, Bijela kuća i State Department nisu odgovorili na upite Washington Posta. Sam dokument, međutim, je u potpunosti lišen ideje palestinske državnosti – umjesto toga predviđa nejasno definisanu “palestinsku upravu” integrisanu u tzv. Abrahamove sporazume.

Plan predviđa ulaganja od čak 100 milijardi dolara privatnih investitora, bez američkog finansiranja, uz gradnju osam “AI pokretanih megagradova” po uzoru na saudijski projekat Neom. Predviđen je i “Elon Musk industrijski park” na ruševinama zone Erez, nekada izgrađene za eksploataciju palestinske radne snage, a kasnije uništene od izraelske vojske.

Kritičari ističu da je plan očigledno pisan bez stvarnog razumijevanja geografije i politike Bliskog istoka, te da bi doveo do oduzimanja velikih dijelova plodne poljoprivredne zemlje Gaze radi izraelske sigurnosne zone.

“Gaza nije na prodaju”

Reakcije su stigle i iz palestinskih redova. Viši zvaničnik Hamasa, Basem Naim, kategorično je odbacio ideju:

– Gaza nije na prodaju. Gaza je dio šire palestinske domovine – poručio je Naim.

U izraelskim medijima prijedlog je dočekan s nevjericom. List Haaretz ga je opisao kao “trampovski plan brzog bogaćenja zasnovan na ratnim zločinima, vještačkoj inteligenciji i turizmu”.

Uloga Trumpa i Kushnera

Procurjeli dokument pojavio se nekoliko dana nakon sastanka u Bijeloj kući na kojem su Donald Trump, bivši britanski premijer Tony Blair i Trumpov zet Jared Kushner razgovarali o “dan poslije” scenariju za Gazu. Kritičari tvrde da je cijeli jezik dokumenta osmišljen tako da laska upravo njima, ali i saudijskom prestolonasljedniku Mohammedu bin Salmanu.

Katherine Gallagher iz Centra za ustavna prava u New Yorku upozorila je da bi svaka kompanija koja se uključi u plan “prisilnog transfera Palestinaca” mogla snositi ozbiljnu pravnu odgovornost pred domaćim i međunarodnim sudovima, prenosi Federalna.ba.

(DEPO PORTAL/ad)